Portal wystartował

Na tę chwilę członkowie Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Nad Bzurą pracowali się przez ostatnie pół roku. We wtorek, 14 września nastąpiła oficjalna inauguracja projektu „Bohaterowie Bitwy nad Bzurą”. Podczas konferencji naukowej zorganizowanej wspólnie z Urzędem do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Urzędem Miejskim w Sochaczewie, mieliśmy zaszczyt zaprezentować portal internetowy www.bohaterowie1939.pl, poświęcony żołnierzom Wojska Polskiego i cywilom, poległym podczas bitwy nad Bzurą we wrześniu 1939 r. Pierwszy etap przedsięwzięcia dotyczy ofiar walk na terenie obecnego powiatu sochaczewskiego. Jego finansowanie zapewniliśmy z Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Społecznych wdrażanego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.

Na konferencję naukową, przybyli liczni goście, reprezentanci instytucji państwowych i samorządowych, muzeów, organizacji pozarządowych, dyrektorzy szkół, nauczyciele historii, uczniowie, dziennikarze i pasjonaci historii. Wśród gości honorowych mieliśmy zaszczyt powitać m.in. dr. Franciszka Gryciuka – p.o. Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, płk. Wiesława Misztala – Dyrektora Departamentu Wojskowego Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, prof. dr hab. Janusza Ciska – Dyrektora Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, Jerzego Żelichowskiego – Zastępcę Burmistrza Miasta Sochaczew oraz Daniela Wachowskiego – Rzecznika Prasowego Burmistrza Miasta Sochaczew. Przybyli również ppłk Jerzy Murgrabia – Dyrektor Muzeum Czynu Zbrojnego w Lipcach Reymontowskich, Jan Czubatka – Prezes Stowarzyszenia Tradycji 26 Dywizji Piechoty w Skierniewicach oraz Andrzej Chmielewski z Muzeum w Łowiczu.

W programie konferencji znalazło się 5 referatów poruszających tematykę wojny obronnej Polski we Wrześniu 1939 r. oraz związanych z nią strat osobowych. Wśród prelegentów znaleźli się dr Piotr Łysakowski z Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej (Zbrodnie Wehrmachtu we wrześniu 1939 roku), Przemysław Dąbek – najmłodszy kawaler medalu Pro Memoria (Bitwa nad Bzurą. Zarys, znaczenie, straty), prof. Wiesław Jan Wysocki ze Stowarzyszenia Tradycji 26 Dywizji Piechoty w Skierniewicach (10 pułk piechoty. Prosopografia strat w 1939 roku), Bogusław Kwiatkowski (Problematyka strat żołnierzy Wojska Polskiego i ludności cywilnej we wrześniu 1939 roku w Sochaczewie) i Alfred Nowiński ze Stowarzyszenia Tradycji 26 Dywizji Piechoty w Skierniewicach (Pole bitwy 26 Dywizji Piechoty na terenie gminy Nowa Sucha. Pamięć Września 1939 roku wczoraj i dziś).

Punktem kulminacyjnym spotkania była prezentacja portalu Bohaterowie Bitwy nad Bzurą –www.bohaterowie1939.pl. Przedstawiciele Stowarzyszenia, Marcin Prengowski i Tomasz Karolak, zaprezentowali efekt przeszło półrocznej pracy. Warto nadmienić, że jest to przedsięwzięcie pionierskie w polskiej sieci internetowej, które wychodzi naprzeciw społecznej potrzebie indywidualnego upamiętnienia ofiar Polskiego Września 1939 r.

Nie przypadkiem to właśnie ziemię sochaczewską wybraliśmy jako miejsce inauguracji projektu. Naszą motywację niech uzasadnią liczby. Spośród ok. 17 tys. żołnierzy polskich, którzy zginęli podczas bitwy nad Bzurą, toczonej w dniach 9-22 września 1939 r. na rozległych obszarach południowo-zachodniego Mazowsza i środkowej Polski, aż ok. 11 tys. spoczywa na terenie naszego powiatu.

Powstanie portalu stanowi jeden z etapów realizacji szerzej zakrojonego programu o charakterze dokumentacyjnym, którego podstawowym celem jest weryfikacja, usystematyzowanie i upowszechnianie wiedzy o poległych w największej i najkrwawszej bitwie Polskiego Września 1939 r. Chodzi nam szczególnie o szeregowych żołnierzy Wojska Polskiego, grupie, choć zdecydowanie najliczniejszej, to w polskiej historiografii traktowanej dotychczas marginalnie. Każdy pochowany to przecież odrębna historia, którą warto odkryć i opisać. Poprzez aktywizację rodzin i bliskich pochowanych planujemy zebranie i udostępnienie w sieci internetowej fotografii, dokumentów urzędowych i prywatnych, wspomnień czy przedmiotów codziennego użytku, które pozwolą lepiej opowiedzieć historię poległych żołnierzy polskich, a także zaświadczą o pamięci przechowywanej przez ich potomków, przyjaciół, sąsiadów. Naszą ambicją jest choćby najmniejsze zredukowanie liczby poległych żołnierzy nieznanych, owych NN, którzy tak często odnotowywani są na nekropoliach wojennych Pola Bitwy nad Bzurą. Dążymy również do zmniejszenia anonimowości pochowanych dla społeczności lokalnej powiatu sochaczewskiego, nie zapominając także o cywilnych ofiarach ówczesnych działań wojennych, które podzieliwszy tragiczny los żołnierzy, spoczywają dziś często w tych mogiłach. Dla nas oni też są cichymi Bohaterami Bitwy nad Bzurą.

Po zakończeniu konferencji zebrani udali się na pobliski cmentarz parafialny, gdzie przy kwaterach wojennych poległych żołnierzy Września 1939 r. odbył się uroczysty, choć skromny w swej oprawie, apel poległych. Podczas uroczystości odczytano ustalone nazwiska spoczywających w kwaterach żołnierzy, po czym przedstawiciele delegacji złożyli wiązanki na mogiłach nieznanych żołnierzy. Asystę honorową zapewnili żołnierze z Jednostki Wojskowej w Bielicach oraz przedstawiciel 14 Drużyny Harcerskiej im. 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich.

Zdaniem organizatorów konferencja spełniła zakładane cele. Choć zdajemy sobie sprawę, że to dopiero początek drogi, to już teraz dziękujemy za miłe słowa tak ze strony przedstawicieli instytucji, jak i osób prywatnych. Z naszą ideą chcemy dotrzeć nie tylko do rodzin poległych, lecz również zarazić nią młode pokolenie, dlatego kluczowe znaczenie ma dla nas współpraca ze placówkami szkolnymi. Z radością przyjęliśmy więc propozycję patronatu medialnego ze strony szkolnej gazetki „Młodziesz” z Gimnazjum im. Bohaterów Walk nad Bzurą 1939 roku w Młodzieszynie. Zachęcamy do współpracy kolejne placówki.

Podsumowując, nie pozostaje nam nic innego, jak zaprosić wszystkich mieszkańców Sochaczewa i powiatu sochaczewskiego do zapoznania się z portalem www.bohaterowie1939.pl. Planujemy ciągły jego rozwój, liczymy więc na uwagi i opinie (kontakt@bohaterowie1939.pl).

Zwracamy się jednocześnie z apelem do osób, które mają wiedzę o zmarłych w bitwie nad Bzurą osobach cywilnych o wprowadzanie tych informacji do portalu poprzez utworzenie własnego konta oraz dodanie osoby, która zmarła w tych tragicznych okolicznościach. Państwa wiedza pozwoli w pełniejszy sposób opisać skalę cywilnych strat osobowych na naszym terenie. Nie pozwólmy o nich zapomnieć. Zachęcamy szczególnie młodzież do rozmów ze starszymi osobami i wprowadzania uzyskanych informacji do sieci.