Maróz 2008 – Dziedzictwo Kulturowe

W dniach 15-17 maja w miejscowości Maróz koło Waplewa w województwie warmińsko-mazurskim odbyło się VII Ogólnopolskie Spotkania Organizacji Pozarządowych Działających na Obszarach Wiejskich. „Dziedzictwo Kulturowe” to hasło spotkania, które zgromadziło prawie pięciuset działaczy pozarządowych z całej Polski, a także z Białorusi. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Razem dla Rozwoju Regionu Sochaczewskiego, które działa również w dziedzinie kultury reprezentował jego prezes Michał Jakubowski.
W Marózie corocznie spotykają się organizacje pozarządowe działające na terenach wiejskich i w małych miastach. Spotkania są okazją do poszerzenia umiejętności zarządzania organizacją, poznania sprawdzonych i dobrych projektów rozwoju lokalnego, uzyskania informacji o możliwościach finansowania nowych inicjatyw oraz nawiązania kontaktów i wymiany doświadczeń. Spotkanie jest organizowane przezFundację Wspomagania Wsi i Nidzicką Fundacje Rozwoju „NIDA”.

Celem tegorocznego spotkania było podkreślenie znaczenia dziedzictwa kulturowego dla życia mieszkańców wsi i małych miast oraz jego wykorzystanie dla rozwoju tych miejscowości. W konferencji wzięli udział przedstawiciele organizacji działających w zakresie zachowania dziedzictwa kulturowego naszych przodków. W programie obrad znalazły się wykłady i warsztaty poruszające tematykę kultywowania tradycji i folkloru, zachowania niematerialnych i materialnych dóbr kultury, budowy świadomości regionalnej mieszkańców małych miejscowości, finansowania przedsięwzięć, zachowania tradycji i tożsamości w dobie globalizacji i życia w globalnej wiosce. Zaprezentowane zostały dobre praktyki w dziedzinie ekonomii społecznej na terenach wiejskich. Jako wzorcowe przedsięwzięcie została przedstawiona „Garncarska Wioska”, w której odrodzone zostały rzemiosło wiejskie i zwyczaje mazurskie. Przedsiębiorstwo powstało w celu odnowienia starych zawodów, takich jak garncarstwo, kowalstwo, wikliniarstwo czy produkcja papieru czerpanego. Inicjatywa, oprócz działalności wytwórczej, skupia się na pielęgnowaniu tradycji poprzez organizację „Wesela Mazurskiego”, podczas którego turyści są aktywnymi uczestnikami tradycyjnych obrzędów weselnych z terenu Mazur. Przedsięwzięcie to łączy w sobie jednocześnie wartości kulturowe, które zostały odnowione i przywrócone w świadomości miejscowych mieszkańców, ale także ma wartość ekonomiczną dając pracę kilkunastu osobom, które wcześniej bezrobotne teraz zdobyły nowy fach i jednocześnie podtrzymują dawne umiejętności i zawody.

Innymi zajmującymi tematami wykładów i warsztatów były prezentacje dobrych praktyk organizacji, które w różnorodnym zakresie działają w dziedzinie kultury. Zakres tej działalności jest niezwykle zróżnicowany i zaczyna się od organizacji zajęć związanych z tańcami i pieśniami ludowymi, działalnością kół gospodyń wiejskich, prowadzeniem profesjonalnych galerii sztuki, organizacją koncertów i imprez kulturalnych, przywracaniem do życia dawnych obiektów kulturowych i sakralnych, funkcjonowaniem uniwersytetów ludowych, prowadzeniem świetlic wiejskich, dbaniem o opuszczone cmentarze i miejsca pamięci dawnych kultur i narodowości zamieszkujących niegdyś tereny Rzeczpospolitej. Podczas warsztatów zaprezentowany został m.in. projekt „Olenderskie Cmentarze”, prowadzony przez Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Razem dla Rozwoju Regionu Sochaczewskiego.

Program spotkania w Marózie to także wieczorne imprezy integracyjne. Organizacje mogły zaprezentować swoją działalność podczas Jarmarku Rękodzieła, uczestnicy spróbować swoich sił przy kole garncarskim. Dziesięć drużyn wzięło także udział w konkursie PIEROGARNIA, podczas którego koła gospodyń wiejskich, stowarzyszenia i fundacje chwaliły się swoimi regionalnymi przepisami na pierogi. Podczas ognisk przygrywały do tańca kapele ludowe, a uczestnicy mogli przećwiczyć tańce ludowe, których uczyli się podczas wcześniejszych warsztatów.

Podczas ostatniego spotkania ewaluacyjnego podsumowującego trzy dni pracy i zabawy, Piotr Szczepański, Prezes Fundacji Wspomagani Wsi podkreślał znaczenie wszystkich działań podejmowanych przez wielość organizacji dla szeroko rozumianej ochrony dziedzictwa kulturowego. Apelował on szczególnie o zachowanie śladów historii i współistnienia wielu kultur na terenie naszego kraju, a zwłaszcza o opiekę nad cmentarzami żydowskimi, łemkowskimi, ukraińskimi, białoruskimi, niemieckimi czy olenderskimi. Jak mówił prezes Szczepański, jeżeli chcemy wymagać, aby polskie mogiły w innych krajach były zadbane, sami musimy robić podobnie w stosunku do cmentarzy w Polsce.

Wszyscy uczestnicy spotkania podpisali zredagowaną wspólnymi siłami deklarację końcową, w której zwracają się do innych organizacji pozarządowych, władz państwowych i samorządowych o współpracę i podejmowanie inicjatyw służących do pielęgnowania zasobów kultury oraz stworzenie mechanizmów finansowania działań i oddolnych aktywności.

Trzy dni nad malowniczym jeziorem Maróz to czas bardzo ważny dla działaczy wszystkich organizacji obecnych na spotkaniu. Spotkanie w Marózie to wymiana doświadczeń, integracja środowiska, nowe pomysły i inspiracje, nowe znajomości, ciekawe osobowości i niezwykłe projekty. A może przede wszystkim Maróz 2008 to obraz rosnącego w siłę sektora organizacji pozarządowych, który mimo wielu trudności wywiera coraz większy wpływ na życie i rozwój społeczności i obraz współczesnej Polski.