Ślady „obcych” są wśród nas

Na konferencję naukową „Ślady obcych kultur na Mazowszu Zachodnim”, która odbyła się 12 czerwca w Szkole Podstawowej w Śladowie, w gminie Brochów, przybyło ponad pięćdziesiąt osób. Byli wśród nich nauczyciele szkół z powiatu sochaczewskiego, nowodworskiego, płockiego, i gostynińskiego, samorządowcy, pasjonaci historii oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych. Głównym zadaniem spotkania było przypomnienie o wielokulturowej historii tego regionu, a przez to świadome budowanie postaw tolerancji wśród młodzieży. Dlatego też przybyli otrzymali szereg materiałów szkoleniowych, które mają pomóc w organizacji specjalnych lekcji historii.
Sesja została zorganizowana przez Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Razem dla Rozwoju Regionu Sochaczewskiego przy wsparciu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego oraz Urzędu Gminy w Brochowie. Dodatkowym powodem organizacji konferencji była chęć podsumowania prac renowacyjnych, jakie Stowarzyszenie przeprowadziło w zeszłym roku na terenie zapomnianych cmentarzy ewangelickich znajdujących się w gminie Brochów.

Spotkanie uświetnili naukowcy, a mianowicie dr Paweł Fijałkowski z Żydowskiego Instytutu Historycznego oraz dr Jerzy Szałygin – specjalista w dziedzinie osadnictwa olenderskiego w Polsce. Przedstawili oni szczegółowo przyczyny, przebieg oraz skutki bytności dwóch najliczniejszych osadniczych nacji na rzeczonym terenie. Chodzi oczywiście o osadnictwo żydowskie obecne od Średniowiecza aż do II Wojny Światowej oraz olenderskie (holenderskie), które rozpowszechniało się od połowy XVIII w. i trwało aż do 1945 r. Nieodzownym elementem wykładów były liczne odniesienia do Mazowsza Zachodniego oraz prezentowanie śladów, jakie ci przybysze pozostawili po sobie.

Podkreślano znaczenie dawnej wielokulturowości dla współczesności. Przecież Polska będąc członkiem Unii Europejskiej coraz częściej będzie świadkiem przenikania różnych kultur, nacji czy też religii na jej terytorium. Może to budzić obawy. Warto zatem budować tolerancję w oparciu o doświadczenia historii, zwłaszcza tej bliskiej, lokalnej.

Ślady, jakie pozostały na terenie powiatów sochaczewskiego, gostynińskiego czy też płockiego to w przypadku Żydów przede wszystkim zniszczone cmentarze, będące przykładem wielowiekowej obecności tego narodu na omawianym terenie. W wyniku zbrodniczej działalności faszyzmu pozostałości po tej grupie etnicznej są znikome. W przypadku osadników olenderskich ślady te są częstsze. Poza urokliwymi cmentarzami mamy do czynienia z licznymi jeszcze domami, charakterystycznym układem wsi czy też bezcennymi zborami z XIX w. Podczas konferencji niejednokrotnie pojawiały się obawy o los tych ostatnich już niekiedy śladów przeszłości.

Po konferencji uczestnicy udali się na spacer po terenie uratowanego od zapomnienia cmentarza olenderskiego w Śladowie. Znajduje się on w bezpośrednim sąsiedztwie szkoły. Łączenie zajęć teoretycznych z praktycznymi jest doskonałą metodą poznawania historii. Dlatego też 22 czerwca stowarzyszenie organizuje Rajd Rowerowy Olenderskim Szlakiem, który ma na celu połączenie aktywnego wypoczynku z poznawaniem przeszłości regionu.

Marcin Prengowski

slady_obcych_kultur