I Kongres Archiwów Społecznych

24 października Ośrodek KARTA, który prowadzi projekt „Stabilizacja archiwistyki społecznej w Polsce”, zorganizował I Kongres Archiwów Społecznych. Partnerem wydarzenia było Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Reprezentantami Stowarzyszenia była Małgorzata Machcińska, Marta Przygoda-Stelmach i Tomasz Karolak. Nasze Stowarzyszenie znalazło się w grupie jedenastu organizacji pozarządowych z całego kraju, które mogły zaprezentować swoją działalność, mieszczącą się w kategoriach archiwistyki społecznej.

Na stoisku zaprezentowano jeden z sztandarowych projektów – portal „Bohaterowie Bitwy nad Bzurą”, który w niekonwencjonalny i nowoczesny sposób ma za zadanie upamiętnić żołnierzy Wojska Polskiego i osoby cywilne, które były weteranami oraz ofiarami kampanii wrześniowej 1939 roku. Portal ma charakter wirtualnego archiwum, które obejmuje obecnie kilka tysięcy skanów fotografii i dokumentów oraz zapisy licznych wspomnień i relacji, związanych z uczestnikami działań wojennych. Archiwalia są udostępniane w ramach biogramów osób prezentowanych na portalu. Spotkanie było okazją do promocji, a tym samym pozyskania nowych kontaktów i szans na pozyskanie nowych materiałów.

W trakcie trwania całego Kongresu przedstawiono definicję archiwum społecznego, przez które rozumie się archiwum prowadzone przez organizację pozarządową lub takie, które powstaje przy jednostce samorządu terytorialnego w efekcie celowej aktywności obywatelskiej. Takie archiwum gromadzi, przechowuje, opracowuje (w celu udostępniania) materiały dokumentowe, ikonograficzne lub audiowizualne. Dokumentacja ta tworzy niepaństwowy zasób archiwalny. Ponadto, przedstawiono założenia nowego sposobu finansowania archiwów społecznych, a zarazem ich obecność w nowym prawie archiwalnym, zaprezentowano koncepcję wzmocnienia i integracji archiwów społecznych z całej Polski poprzez zawiązanie ich sieci oraz tworzenia grupy ekspertów wspierających ten ruch. Jednym z najważniejszych momentów Kongresu było przyjęcie wypracowanej wspólnie Karty Zasad Archiwów Społecznych. To wielkie święto archiwów społecznych zamknął II Dzień Darczyńcy Pamięci, w trakcie którego Ośrodek KARTA przedstawił i uhonorował swoich ofiarodawców. Kongres daje nadzieję na zmianę podejścia struktur państwowych do archiwów społecznych oraz możliwość pozyskiwania środków, które w znaczący sposób ułatwią pracę organizacji, które będą mogły ocalić jeszcze więcej archiwaliów.