Sochaczewscy Żydzi przemówili po polsku

Promocja Księgi pamięci Sochaczewa, która odbyła się 15 grudnia w sali konferencyjnej hotelu Chopin, była wyjątkowym wydarzeniem. Licznie zgromadzona publiczność rozmawiała o sochaczewskiej społeczności żydowskiej, relacjach z Polakami i samej książce z ogromnym ożywieniem. Patrząc na pozytywne reakcje ze spotkania przypuszczamy, że na wydarzenie tego typu czekano od dawna.

Gośćmi specjalnymi spotkania byli: prof. Monika Adamczyk-Garbowska, literaturoznawca z Uniwersytetu im. Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, która współpracowała z sochaczewską redakcją od początku realizacji projektu, była jedną z tłumaczek z jidysz i co najważniejsze podjęła się niezwykle ważnej konsultacji językowej; oraz dr Paweł Fijałkowski z Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma w Warszawie, historyk z Sochaczewa rodem, który dokonał konsultacji judaistycznych, opracował wiele przypisów i przygotował Słowniczek terminów judaistycznych. Oprócz gości książkę przedstawiali i na pytania odpowiadali członkowie sochaczewskiego grona redakcyjnego: Marcin Prengowski, Tomasz Karolak i Łukasz Popowski.

Spotkanie rozpoczęto od przedstawienia publikacji, opowiedzenia o idei jaka przyświecała wydawcom tej edycji oraz przybliżenia przeszłości społeczności żydowskiej. Prof. Adamczyk-Garbowska opowiedziała również o pinkasach (księgach pamięci) i ich roli w kulturze żydowskiej. Następnie wywiązała się bardzo ciekawa i pozytywna dyskusja, która pokazała jak żywotny temat poruszyliśmy wydając polską wersję Księgi pamięci Sochaczewa. Rozmawiano o relacjach polsko-żydowskich, trudnym okresie Zagłady, życiu kulturalnym i politycznym sochaczewskich Żydów. Poruszono również kwestię upamiętnienia Żydów w Sochaczewie i opłakany stan cmentarza. Odczytano kilka fragmentów publikacji. Okazało się, że wśród obecnych są osoby, które znały ostatnich sochaczewskich Żydów, którzy odwiedzali miasto jeszcze kilka lat temu. Rozmowy przeciągnęły się o kilka godzin po zamknięciu części oficjalnej.

Po spotkaniu każdy uczestnik otrzymał w prezencie jeden egzemplarz Księgi pamięci Sochaczewa. W najbliższych dniach publikacja ta zostanie rozdystrybuowana do okolicznych bibliotek, tak by jej zasięg był jak największy, i tak by dotarła do możliwie największej liczby czytelników.

Projekt tłumaczenia sochaczewskiej księgi pamięci zrealizowało Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Nad Bzurą, które otrzymało dofinansowanie ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu operacyjnego „Patriotyzm Jutra” wdrażanego przez Muzeum Historii Polski oraz Samorządu Województwa Mazowieckiego w ramach konkursu ofert na realizację zadań publicznych w zakresie kultury i dziedzictwa narodowego w 2012 r. Realizacja zadania odbywała się przy merytorycznej i organizacyjnej współpracy z naszym partnerem – Stowarzyszeniem na Rzecz Historycznej Odbudowy Zamku w Sochaczewie „Nasz Zamek”. Natomiast samo spotkanie odbyło się w ramach cyklu „Spotkania z historią Sochaczewa i Ziemi Sochaczewskiej”, które zostały dofinansowane przez Urząd Miasta Sochaczewa.

Księga pamięci Sochaczewa, wybór tekstów, wybór, opracowanie i wstęp: Marcin Prengowski, Monika Adamczyk-Garbowska, Paweł Fijałkowski, Tomasz Karolak, Łukasz Popowski, Sochaczew 2012 jest polską edycją Pinkas Sochaczew, Jerozolima 1962. Zawiera 432 strony, liczne fotografie, tabelę oraz sporządzony z pamięci plan przedwojennego Sochaczewa. Wybrane fragmenty publikacji zamieszczono na stronie www.nadbzura.pl w zakładce Księga pamięci Sochaczewa.